ALGORITAM AKTIVNOSTI ZA PREVENCIJU I POSTUPANJE U SLUČAJU SUMNJE NA POSTOJANJE IZLOŽENOSTI INFEKCIJI NOVIM KORONA VIRUSOM 2019 – nCoV
Korona virus pripada grupi virusa koji uzrokuju bolest u rasponu od blage prehlade (koje su najčešće) do teškog akutnog respiratornog sindroma (SARS). Prvi put su izolovani 1962.godine i od tada do danas su dokazani kao prouzrokovači oboljenja kod sisara i pticaPostoje korona virusi koji uzrokuju oboljenje samo kod životinja. Infekcije korona virusima su česte u ljudskoj populaciji. Procenjuje se da virusi iz ove grupe prouzrokuju oko polovine svih respiratornih infekcije kod čoveka.
Novi korona virus (nCoV) pripada istoj podgrupi virusa kao i već poznati korona virusi (MERS-CoV i SARS-Cov). Prema dostupnim informacijama potvrđen je interhumani prenos virusa.
PUT PRENOSA:
Humani korona virusi se prenose od zaražene osobe preko vazduha (kašljem i kijanjem), bliskog ličnog kontakta (dodirivanje ili rukovanje), ili dodirivanjem predmeta ili površina na kojima se nalazi virus, a zatim dodirivanjem usta, nosa ili očiju pre pranja ruku i retko fekalnom kontaminacijom.
INKUBACIJA:
Prosečna dužina inkubacije zabeležena u epidemiji u Kini je 7 dana (minimalna 2 dana, a maksimalna 12-14 dana).
KLINIČKA SLIKA
Novi virus izaziva slabe do umerene tegobe u gornjim disajnim putevima, tako da liči na običnu prehladu.
Najčešći simptomi su:
- curenje iz nosa,
- glavobolja,
- kašalj,
- upaljeno grlo,
- groznica i
- opšti osećaj lošeg stanja.
Međutim, kod osoba sa slabim imunitetom, kod starijih ljudi i male dece postoji mogućnost da ovaj virus zahvati niže disajne organe, pa se može razviti upala pluća ili bronhitis. U pojedinim slučajevima dovodi do otkazivanja rada pluća ili bubrega, pa čak je moguć i smrtni ishod..
Mere prevencije :
- Redovno pranje ruku toplom vodom i tečnim sapunom u trajanju od najmanje 20 sekundi
- Jednokratno korišćenje papirnih maramica i pravilno odlaganje iskorišćenih
- Korišćenje dezinfekcionih sredstava za ruke
- Korišćenje zaštitne maske preko usta i nosa
Takođe je potrebno ukoliko imate simptome prehlade da zaštitite druge osobe tako što ćete dok ste bolesni:
- izbegavati bliski kontakt sa drugima,
- pokriti usta i nos maramicom kada kašljete i kijate, a zatim baciti maramicu u smeće i
- operete ruke,
- očistite i dezinfikujete predmete i površine u svojoj okolini.
Poslednjeg dana 2019.godine zdravstvene vlasti Kine su izvestile SZO o pojavi više slučajeva respiratornih infekcija kod osoba u gradu Vuhan. Kao uzročnik oboljenja identifikovan je novi korona virus (2019-nCoV).Na dan 06.02.2020.godine u svetu je prijavljeno ukupno 28.284 laboratorijski potvrđenih slučajeva infekcije novim korona virusom, uključujući 565 smrtnih ishoda. U Evropi je registrovano 28 potvrđenih slučajeva infekcije.
U Republici Srbiji se sprovode mere u skladu sa Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti i Međunarodnim zdravstvenim pravilnikom koji uključuje nadzor nad putnicima koji dolaze iz žarišta novog korona virusa (Buhan, Provincija Hubei-Kina) i po potrebi izolaciju obolelih i zdravstveni nadzor nad kontaktima.
Građanima Srbije se preporučuje da otkažu ili odlože putovanje u grad Vuhan i provinciju Hubei u Kini. Ukoliko se putuje u tu oblast, preporučuju se sledeće mere: izbegavanje kontakta sa osobama koje imaju znake respiratorne infekcije; izbegavanje boravka u prostoru gde je veliki broj osoba; pojačana i česta higijena ruku; može se preporučiti nošenje maski preko usta i nosa ukoliko se boravi u prostoru gde boravi veći broj ljudi; izbegavanje kontakta sa živim ili mrtvim divljim ili domaćim životinjama; putnici koji dolaze iz zahvaćenog područja, ukoliko imaju znake infekcije organa za disanje trebalo bi da se obrate svom lekaru uz napomenu o putovanju.
Mere prevencije i suzbijanja koje se preduzimaju u cilju prevencije ili ograničenja transmisije nCoV u zdravstvenim ustanovama uključuju:
- Rano otkrivanje i kontrolu izvora infekcije
- Primenu standardnih mera predostrožnosti (opreza) za sve pacijente
- Primenu empirijskih dodatnih mera predostrožnosti (za kapljični i kontaktni put prenošenja) i mera predostrožnosti u odnosu na vazduh kao put prenođenja kad god je to moguće
- Administrativne mere kontrole infekcije
- Mere kontrole bolničke sredine i arhitektonske mere.
Prilikom pregleda osoba sa infekcijom organa za disanje ili sumnjom na infekciju organa za disanje, a posebno kod osoba koje imaju simptome i znake infekcije donjih respiratornih puteva ili su u riziku od nastanka teške akutne respiratorne bolesti, zdravstveno osoblje je dužno da primenjuje standardne mere zaštite, kao i mere zaštite od infekcija koje se prenose kapljicama i infekcija koje se prenose kontaktom koje uključuju sledeće:
- Korišćenje zaštitne maske (hirurške) preko usta i nosa
- Korišćenje rukavicaprilikom pregleda kod kog postoji rizik od kontakta sa sluzokožama ili telesnim tečnostima obolele osobe
- Korišćenje zaštitnog mantila
- Pranje ruku toplom vodom i tečnim sapunom u trajanju od najmanje 20 sekundi, nakon pregleda, odnosno nakon svakog nezaštićenog kontakta sa sluzokožama ili telesnim tečnostima pacijenta
- Primenu svih principa bezbednog davanja injekcija
- Primena materijala i opreme za jednokratnu upotrebu kad god je to moguće
- Dezinfekcija opreme za višekratnu upotrebu 70% alkoholom odmah nakon upotrebe
- Izbegavanje dodirivanja usta, nosa i očiju potencijalno kontaminiranim rukama
- Dezinfekcija površina sa kojima je pacijent dolazio u kontakt
- Rutinska dezinfekcija površina u prostorijama za rad sa pacijentima
- Smanjiti broj osoblja koje dolazi u kontakt sa pacijentima koji imaju simptome i znake respiratornih infekcija na najmanji potreban broj
- Primena mera za bezbedno upravljanje infektivnim otpadom.
Zdravstveno osoblje sa kojim osoba sa simptomima i znacima respiratorne infekcije prvo dolazi u kontakt dužno je da prema proceni rizika, najpre uzme epidemiološke podatke o mogućoj izloženosti infekciji novim korona virusom 2019-nCoV, a najmanje sledeće:
- Da li je osoba u poslednjih 14 dana putovala u područja u kojima je bilo potvrđenih slučajeva infekcije izazvane novim korona virusom
- Da li je osoba u poslednjih 14 dana bila u kontaktu sa osobom ili osobama kod kojih je potvrđena infekcija ili postavljena sumnja na infekciju novim korona virusom
- Da li je osoba u poslednjih 14 dana posećivala zdravstvene ustanove u kojima su lečene osobe sa potvrđenom infekcijom ili postavljena sumnja na infekciju novim korona virusom.
Ukoliko se epidemiološkom anamnezom dobije potvrdan odgovor na bilo koje od gore navedenih pitanja, nakon pružene medicinske pomoći uz primenu svih mera zaštite, pacijentu treba staviti masku preko usta i nosa, a zatim ga prevesti u sobu za izolaciju. Odmah obavestiti epidemiologa teritorijalno nadležnog instituta/zavoda za javno zdravlje radi kordinacije daljeg postupka.
U sobi za izolaciju pacijentu treba dati uputstvo o merama respiratorne higijene (korišćenje maramica prilikom kijanja ili kašljanja) i omogućiti pranje ruku toplom vodom i sapunom. Onemogućiti ulazak u sobu za izolaciju drugim pacijentima, kao i osoblju koje nije neophodno za pružanje medicinske pomoći.
Sve invazivne procedure (uzimanje krvi ili urina za laboratorijski pregled, davanje injekcija, uzimanje uzoraka za laboratorijsku potvrdu infekcije) sprovode se u sobi za izolaciju uz primenu svih propisanih mera zaštite.
